Kiedy książka jest bestsellerem

Kiedy książka jest bestsellerem – pojęcie „bestseller” pochodzi z języka angielskiego i odnosi się nie tylko do książek, lecz również płyt czy innych dzieł. Niemniej jednak często mówimy o nim właśnie w kontekście literatury. Kiedy książka staje się bestsellerem? 

Czym jest bestseller?

Słowo bestseller pochodzi z języka angielskiego, jednak na dobre zadomowiło się w języku polskim. Póki co nie wymyślono innej, adekwatnej nazwy, dlatego wciąż posługujemy się tym angielskim słówkiem. Składa się ono z dwóch członów – best oraz seller, czyli najlepiej i sprzedający się. Jak sama nazwa wskazuje, bestseller to dzieło, które sprzedaje się najlepiej. W rzeczywistości miarą tego, czy książka może zostać nazwana bestsellerem, jest wzrost sprzedaży. Aby go zmierzyć, prowadzi się różnego typu rankingi, jak na blogu https://literackigps.pl/moje-rankingi/ na poziomie danej jednostki, a czasami nawet na poziomie całego kraju. Co ciekawe, w czasach PRL-u miano bestsellerów przypisywaliśmy książkom, które ze względu na cenzurę były bardzo trudno dostępne. Dziś nie mamy już problemu z zakupem zdecydowanej większości dzieł, jednak nie sposób ukryć, że to właśnie dostępność wpływa na to, czy książka jest bestsellerem, czy też nie. Każde wydawnictwo planuje bowiem nakład danej pozycji. Jeśli szybko ulegnie on wyczerpaniu, trzeba dodrukować książki, jednak zajmuje to sporo czasu. Wtedy też nie można jej nabyć, a jedynie zarezerwować. Widać więc, że dostępność tytułów wpływa na to, jak postrzegamy je na rynku.

Jak sprawdzić, czy książka jest bestsellerem?

Miano bestsellera powinniśmy przypisywać jedynie w przypadku, gdy dysponujemy wiarygodnymi rankingami czy statystykami, potwierdzającymi, jak sprzedaje się konkretne dzieło. Niemniej jednak obecnie jednostki prowadzą swoje własne rankingi, nazywając książki bestsellerami na potrzeby promocji. Oznacza to, że mierzą stosunek ilości zamówionych tytułów do tego, ile w danym czasie się sprzedało. Jak podaje https://literackigps.pl najłatwiej mianować książkę bestsellerem, jeśli jej nakład wyczerpuje się w stosunkowo krótkim czasie, na przykład w kilkanaście dni. Łatwo możemy zauważyć, że tego rodzaju statystyki są potrzebne konkretnej księgarni, jednak w kontekście całego kraju mają małe znaczenie. W rzeczywistości bowiem sprzedaż w danych rejonach może kształtować się inaczej. Weźmy za przykład książkę dla dzieci – tam, gdzie rodzi się ich w danym czasie sporo, będzie się ona sprzedawać lepiej, niż w rejonach, w których społeczeństwo ciągle się starzeje. Rankingi, jakie sporządzają księgarnie, zazwyczaj mają pomóc czytelnikowi znaleźć idealną dla siebie książkę. Co oczywiste, znajdziemy w nich tylko pozycje, które można zakupić w danym punkcie.

Kiedy książka oficjalnie staje się bestsellerem?

Statystyki danej jednostki mogą być pomocne w określaniu tego, ile pozycji (mniej więcej) kupowanych jest przez czytelników. Tutaj parametry bestsellerów różnią się w zależności od kraju. W Kanadzie w ogóle nie prowadzi się statystyk liczbowych – bestsellerami mianuje się książki, które po prostu najlepiej w danym czasie się sprzedają. Tymczasem w Wielkiej Brytanii liczby mają już większe znaczenie. Tutaj bestsellerem może być jedynie książka, która sprzedaje się w nakładzie od 4000 do 25000 sztuk tygodniowo. W Polsce limit wynosi 10000 sztuk, a więc plasuje się gdzieś w środkowej miarce, jaką stosuje Wielka Brytania. Dlatego też często możemy usłyszeć, że pozycja jest bestsellerem w danym kraju, a nie ogólnie, na świecie. Dotyczy to literatury tłumaczonej, która zdobywa kolejne rynki. 

Kiedy książka przestaje być bestsellerem?

Tytuł bestsellera nie jest nadawany na całe „życie” książki. Jak z pewnością zauważyliśmy, statystyki prowadzone są w danym okresie, zatem to jego dotyczą najlepiej sprzedające się pozycje. Kiedy książka przestaje być bestsellerem? Otóż w momencie, gdy jej sprzedawalność zaczyna spadać. Czasami planuje się na listach księgarnianych hitów jeszcze przez jakiś czas, czasami natomiast ustępuje miejsca innym pozycjom. Najczęściej mówimy wtedy, że książka była bestsellerem w danym okresie. Co ciekawe, zazwyczaj książki stają się bestsellerami na krótko po wypuszczeniu ich na rynek. To właśnie wtedy zainteresowanie czytelników jest największe. Niektóre książki sezonowo powracają na listy hitów, choć nie zdarza się często, aby ta sama pozycja zajmowała pierwsze miejsce. Ponadto tendencja ta dotyczy książek traktujących o jakiejś konkretnej tematyce, która staje się popytna w danym czasie. Dobrym przykładem są książki o Bożym Narodzeniu, których zwykle nie czytamy w porze letniej. Sezonowo do łask wracają też poradniki dotyczące tego, jak dbać o odporność. Tymczasem książki o tematyce ogólnej zwykle stają się bestsellerami tylko raz, po czym spadają z list. Jest to naturalna kolej rzeczy, gdyż rynek literacki nie znosi próżni. Ciągle pojawiają się na nim nowe, interesujące tytuły, które czytelnicy bardzo chcą zakupić. Dlatego też inne książki stają się bestsellerami, strącając z wierzchołków swoich poprzedników. To, jak długo książka będzie bestsellerem, zależy wyłącznie od zainteresowania nią czytelników.